Op woensdag 24, donderdag 25 en vrijdag 26 februari 2021 maakten we de eerste 10 dubbelfoto's voor break out, een geëngageerd artistiek initiatief van Elisabeth Falleyn & Emanuel Maes. Break Out wil een heel kritische voetnoot schrijven bij de recente verhalen over o.a. Kaat Bollen en Tara Gins. Op 8 maart, Internationale Vrouwendag, traden we in het voetlicht. Daarna gaven we dan de fakkel door aan andere fotografen die op hun beurt ook weer 10 foto's zullen maken enzovoort.
break out
Toen ik las wat er ‘in de naam van de eer van het ambt’ werd verweten aan Kaat Bollen en Tara Gins, kreeg ik het koud en warm tegelijk. We zijn 2021. Vrouwen hebben nu meer dan een halve eeuw stemrecht (1948). We mogen alle studies aanvangen die we willen (danku Marie Popelin). We kunnen er bewust voor kiezen om moeder te worden of helemaal niet (merci voor de pil in het kader van ontvoogding). En toch blijft er een deel van de maatschappij vasthouden aan diezelfde, oude principes.
Een vrouw kan maar betrouwbaar zijn als ze niet te vrouwelijk en sexy is. Sexy en intelligent gaan niet samen. Mannen willen ‘a lady in the street but a freak in the bed’. Wel, misschien is dit de volgende belangrijke strijd. De strijd om te zijn wie we willen zijn. Niet wat de maatschappij oplegt, niet wat de buren vinden. Vrouwen als Kaat Bollen en Tara Gins verdedigen deze keuze, die rightfully in de spotlight mag gezet worden. Waarom doet het mij wat?
Wel, ik heb mezelf enkele jaren geleden voorgehouden me niet meer te houden aan die onuitgesproken social requirements. Ze maken mij niet gelukkig. Waarom zou ik ze dan moeten volgen? Ik doe niemand kwaad door mezelf te zijn. Ik heb het geluk dat ik mijn eigen bedrijf heb en niet hoef te kijken naar de eisen van een werkgever of commissie. Dat ik zélf kan beslissen hoe ik me kleed, zonder op de vingers getikt te worden door een commissie hier of ginder. Maar zoveel andere vrouwen hebben dat geluk niet. Daarom. Daarom dit project.
Elisabeth Falleyn, initiatiefnemer
de bevrijding van fotografie
Drie jaar geleden zette ook ik, als man, mijn hakken in het zand. Het was goed geweest, mijn ideeën én beleving van lichamelijkheid. Het was de start van een intens onderzoek naar de rol van en relatie met het eigen lichaam. Tientallen mannen en vrouwen stonden ondertussen voor mijn lens, van vrienden tot volstrekt onbekenden met lange en vaak emotionele gesprekken tot gevolg, gesprekken open en bloot en pijnlijk eerlijk. De redenen waarom mensen hun lijf willen tonen en willen zien, bleken zo verschillend maar altijd legitiem en belangrijk.
Sommigen worstelen met idealen, sommigen met pijn. Anderen herrezen met grote trots, omdat het een daad van verzet bleek tegen de schijnheiligheid van de (online) wereld, of tegen zichzelf. Angsten dus en aanvaarding. Er waren littekens die nooit het daglicht zagen, proporties die schaamte gaven, rituelen die vervuld moesten worden als verwerking. Maar ook mensen die gewoon graag een foto van zichzelf wilden, gemaakt door het oog van een buitenstaander. Dan weer stond er frustratie voor me, diep geworteld vanuit een lichaam dat niet begrepen werd of aanvaard door partners. Wat het me leerde: iedereen leeft op voet van een kleine oorlog met het eigen vege lijf en ik leerde houden van elk van hen. Tal van berichten nadien leerden me hoe bevrijdend dit proces kan zijn.
Break-out resoneert dan ook diep bij mij en toen Elisabeth me vroeg om mee te werken, was er geen seconde twijfel. Ik zat met onbegrip en ongeloof over de verhalen van Kaat Bollen en Tara Gins. Het paternalisme en de afschuwelijke zelfverklaarde autoriteit van zowel mannen maar ook vrouwen die oordelen, laat me elke keer weer droef, boos en zelfs verweesd achter. In godsnaam, maar dan vanuit een god in het diepst van hun gedachten. Mijn verzet is groot. Is dat uit een absoluut geloof in gelijkwaardigheid? Een grote nood aan vrijheid in een toch al beknotte wereld? Een besef dat we zoveel connectie met ons natuurlijk lichaam aan het verliezen zijn? De vragen zijn deel van het onderzoek. Een statement is het sowieso.
Emanuel Maes, ik fotografeer
The human body is the best picture of the human soul.
Ludwig Wittgenstein
de praktische kant van de zaak
Het is een project in wording. We vroegen in eerste instantie een kleine groep van intimi om deel te nemen en gaven hen dit alvast mee:
“We maken twee foto’s van je volledige lichaam, van top tot teen: één gekleed en één naakt. Je kiest zelf je kleding. Je kiest zelf of je binnen of buiten je comfortzone zal treden. Volledig naakt mag, maar lichaamsdelen bedekken met je handen, ondergoed of voorwerpen die je zelf meebrengt, is helemaal prima. De essentie is de spiegel tussen de twee foto’s. Ik ben én ik ben ook.”
Het eerste doel is de foto’s op onze website een forum te geven, de startlijn van ons project. Later zal er een expo uit volgen. Maar ruchtbaarheid anno 2021 kan moeilijk zonder sociale media. Willens nillens zullen we daarop aanwezig zijn, al is er meteen ook indirect kritiek op de dubbele moraal van deze online platformen. Jonge meisjes die hun lichaam langs alle kanten tonen met een minimum aan stof zonder nadenken. Dat kan. Dat mag. Maar de puurheid van ons lijf, dat is een brug te ver hoewel op een steenworp de pornosites heel ons relationeel leven dooreen schudden.